پانزده راه جدید برای لذت بردن از فایرفاکس

[sms118 130]

مرورگر محبوب فایرفاکس دیگر نیازی به معرفی ندارد. یک مرورگر اپن‌سورس که هم کاربران ویندوز به خوبی آن را می‌شناسند و هم کاربران دیگر سیستم عامل‌ها، به ویژه لینوکس، دیگر به آن خوگرفته‌اند. یک مرورگر کامل و با قابلیت اعتماد بالا که از یک نقطه قوت بسیار خوب نیز سود می‌برد: افزونه‌های بی‌شمار. موزیلا با فراهم‌کردن امکان توسعه افزونه‌های سفارشی برای فایرفاکس با استفاده از ساده‌ترین ابزارها، زمینه‌های تشکیل یک مجموعه عظیم از خرده نرم افزارهای سودمند را فراهم کرده است. با استفاده از این خرده نرم‌افزارها، هر کاربر می‌تواند روشی جدید، سفارشی و منحصر به فرد از مرور وب را تجربه کند و با آزادی هرچه تمام‌تر، از محدودیت‌هایی که یک نرم‌افزار ایستا به آن‌ها تحمیل می‌کند، رها شود. با این اوصاف، فایرفاکس را می‌توان چیزی فراتر از یک مرورگر، بلکه یک پلتفرم مرور وب دانست که همانند یک سیستم عامل، مجموعه‌ای عظیم از نرم افزارهای سفارشی و مخصوص به خود را دارد. یک مدل تجاری که گوگل با استفاده از کروم، راه و رسم آن را پیشه کرد و سپس برنامه تبدیل آن به یک سیستم‌عامل کامل را در پیش گرفت: Chrome OS. سیستم‌عاملی که یک مرورگر بزرگ و احاطه کننده یک ماشین منفرد است. کسی چه می‌داند؟ شاید اگر در تجربه خود موفق باشد، موزیلا هم کم‌کم به فکر تولید سیستم عامل Firefox OS بیافتد و بازار مرورگر‌های به سیستم عامل تبدیل شده، رونق بگیرد. در این مقاله، به معرفی پانزده افزونه سودمند برای فایرفاکس خواهیم پرداخت که تجربه مرور اینترنت را به مراتب بهبود بخشیده و امکانات جدیدی را در اختیار کاربر قرار خواهند داد...

مرورگر فایرفاکس، محبوب‌ترین مرورگر آزاد (قابل نصب و انتخاب) است که هم اکنون حدود سی‌درصد بازار مرورگر‌ها را به خود اختصاص داده است. در جدول رده‌بندی سهم از بازار مرورگرها، اینترنت اکسپلورر با داشتن سهمی‌حدود ۴۲درصد، همچنان یکه تاز میدان رقابت مرورگرها است که یکی از مهم‌ترین دلایل آن، عرضه آن به‌صورت پیش فرض روی سیستم عامل ویندوز است. در جدول‌ها و نمودارهای منتشر شده سهم بازار مرورگر‌ها، مرورگر گوگل کروم که با استفاده از مدل تجاری موزیلا و با تکیه بر شایستگی‌های Webkit عرضه شد، در حال صعود شدید در میزان سهم بازار است و با توجه به ثابت بودن میزان سهم فایرفاکس و دیگر مرورگرها، به نظر می‌رسد کاهش در سهم اینترنت اکسپلورر، به طور مستقیم به نفع گوگل کروم تمام می‌شود. در این مقاله، به بررسی یکی از شایستگی‌های مرورگر فایرفاکس خواهیم پرداخت. دانلود و نصب افزونه‌ها و شخصی سازی تجربه مرور وب با استفاده از آن‌ها. برای نصب افزونه‌ها در مرورگر فایرفاکس، باید به منوی Tools و گزینه Add-ons بروید. با انتخاب این گزینه، پنجره مدیریت افزونه‌های فایرفاکس نمایان می‌شود که امکان جست‌وجو، نصب و سفارشی سازی افزونه‌ها را فراهم می‌سازد (شکل‌۱).

شکل ۱

جست‌وجو و نصب افزونه‌ها از این طریق ساده و بسیار سرراست است. راه دیگر برای جست‌وجوی افزونه‌های فایرفاکس استفاده از سایت موزیلا به آدرس /https://addons.mozilla.org است که با قرار دادن اطلاعات بیشتر از هر افزونه، امکان آشنایی بیشتر با آن‌ها را برای کاربر فراهم می‌سازد (شکل۲). در این سایت، امکان نصب مستقیم افزونه‌ها در فایرفاکس به راحتی فراهم شده است. در صورتی که با نصب افزونه‌ها از طریق سایت موزیلا مشکل دارید، می‌توانید فایل‌های هر افزونه (با پسوند xpi.) را به‌صورت مجزا تهیه کرده و آن‌ها را در سیستم محلی با فایرفاکس باز کنید. مرورگر به‌صورت خودکار آن‌ها را تشخیص داده و پیشنهاد نصب افزونه را ارائه می‌کند. تمام افزونه‌های معرفی شده در این مقاله در سایت ماهنامه نیز قابل دسترسی هستند. پس از نصب هر افزونه، فایرفاکس اعلام خواهد کرد برای استفاده از محتوای جدید باید دوباره راه اندازی شود. در صورتی که زبانه‌های مختلفی را در مرورگر باز کرده باشید، فایرفاکس آن‌ها را ذخیره کرده و پس از راه‌اندازی دوباره آن‌ها را باز خواهد کرد. هم اکنون می‌توانید به راحتی از خرده نرم افزاری بسیار سودمند موزیلا استفاده کنید.

شکل۲

۱۱- ظاهر سایت‌ها را به دلخواه تغییر دهید (Stylish)

بسیار اتفاق می‌افتد که به وب سایت‌هایی بر‌می‌خوریم که ظاهر جذابی ندارند یا رنگ‌بندی آن‌ها چندان دلچسب نیست. محتوای سنگینی دارند یا المان‌های اضافی در آن‌ها به میزان بسیاری به‌کار رفته است. گاهی اوقات به ذهن بیننده این امر خطور می‌کند که‌ ای کاش رنگ نوارهای این سایت گرم‌تر بود یا‌ ای کاش زمینه متن در آن روشن بود تا برای مطالعه طولانی مناسب باشد. افزونه stylish برای ایجاد تغییر در ظاهر یک سایت و برای جامه عمل پوشاندن به آرزوی بالا ایجاد‌شده است. ابزاری برای تغییر ظاهر سایت‌ها و نمایش آن‌ها با قالب دلخواه کاربر که انعطاف بسیار بالایی داشته و امکانات فوق‌العاده‌ای را در اختیار کاربر می‌گذارد. با این‌که این افزونه بر‌اساس تغییر دلخواه در فایل CSS سایت دلخواه ایجاد شده، اما در بیشتر موارد در سایت‌های معروف، به کد نویسی یا آشنایی با CSS نیز نیازی نخواهید داشت. زیرا هر کاربر می‌تواند به راحتی استایل‌های دلخواه خود را از طریق سایت stylish به اشتراک بگذارد و دیگران نیز با یک جست‌وجوی ساده آن‌ها را یافته، پیش نمایش آن‌ها را ببینند و در صورت علاقه، مورد استفاده قرار دهند. پس از نصب این افزونه، نخستین تغییری که در مرورگر اتفاق خواهد افتاد، نمایان شدن یک آیکون کوچک در پایین و سمت راست پنجره فایرفاکس است (شکل‌۱۸).

شکل ۱۸- محل آیکون افزونه stylish

با کلیک روی این آیکون منویی نمایان می‌شود که امکان اعمال تغییرات را روی سایت جاری می‌دهد. همان‌طور که در شکل مشاهده می‌کنید، این منو شامل یک گزینه با عبارت Write New Style است که انتخاب آن، موجب باز شدن پنجره‌ای برای نوشتن کد CSS می‌شود. پس از نوشتن کد CSS دلخواه برای این سایت می‌توانید فایل CSS مذکور را ذخیره کرده، سپس مورد استفاده قرار دهید. همچنین، با فشردن دکمه Preview تعبیه شده در پنجره ویرایش استایل، می‌توانید تغییرات حاصل شده را قبل از ذخیره سازی ببینید. در صورتی که دانش یا زمان کافی برای ایجاد یک کد جدید CSS ندارید، بد نیست سری به مخزن استایل‌های ایجاد شده توسط کاربران در سایت این افزونه بزنید و ببینید آیا برای سایت مورد نظر شما، استایل آماده‌ای وجود دارد یا خیر. بد نیست بدانید که تعداد کاربران stylish آنقدر زیاد است که برای بی نام و نشان‌ترین سایت‌ها هم در آن قالب آماده پیدا می‌شود. برای انجام این کار، با انتخاب گزینه Find style for this site این افزونه به صورت خودکار جست‌وجویی را در سایت خود به انجام رسانده، سپس نتایج را در یک زبانه جدید به نمایش می‌گذارد (شکل ۱۹).

شکل ۱۹- جست‌وجوی قالب‌های CSS با افزونه stylish

در صورتی که استایل‌های آماده برای سایت مورد نظر شما در این مخزن به اشتراک گذاشته شده باشند، به راحتی و با کلیک روی لینک فراهم شده می‌توانید آن‌ها را مورد استفاده قرار دهید. پس از باز‌شدن صفحه توضیحات استایل مربوطه، دکمه‌ای با عنوان Install مشاهده خواهید کرد که با کلیک روی آن، افزونه Stylish پنجره‌ای را برای مدیریت آن باز خواهد کرد (شکل ۲۰). در این قسمت می‌توانید قبل از اعمال استایل به سایت مورد نظر، با فشردن دکمه Preview به صورت پویا و بی تأخیر، پیش نمایشی از آنچه قرار است اتفاق بیافتد، مشاهده کنید.

شکل ۲۰- پنجره مدیریت استایل‌های دانلود شده

در صورتی که از تغییرات اعمال شده راضی باشید، می‌توانید با فشردن دکمه Install این استایل را ذخیره کرده و مورد استفاده قرار دهید. هم اکنون کار دستکاری سایت مقصد تمام شده است و فایرفاکس در حالت پیش فرض از استایل دلخواه شما برای این سایت خاص استفاده خواهد کرد. در صورتی که بخواهید دوباره ظاهر اصلی سایت مقصد را ببینید، تنها لازم است تا با کلیک روی آیکون Stylish آن را به طور موقت غیر فعال کنید. همه چیز به سادگی و به سرعت به حالت نخست خود باز خواهد گشت. شکل ۲۱ نمونه‌ای از تغییر اعمال شده به یک سایت زمینه تیره را با استفاده از این افزونه نمایش می‌دهد.

شکل ۲۱- تغییر ظاهر یک سایت با stylish

12- تنبل‌تر شوید (CoolPreviews)

حال پس از به زانو در آوردن کل وب در مقابل خود و اعمال تغییرات دلخواه در ظاهر هر سایت ریز یا درشت، نوبت به کمی‌استراحت می‌رسد. برای استراحت و کمتر کردن میزان کلیک‌ها و پنجره‌های باز شده و زبانه‌ها و حرکت دادن ماوس و قضایای مربوطه، استفاده از افزونه CoolPreviews را پیشنهاد می‌کنم. این افزونه، به سادگی یک مرورگر کوچک در فایرفاکس تعبیه می‌کند، در اصل از یک المان شیء مرورگر استفاده می‌کنید و این امکان را فراهم می‌سازد که بدون کلیک روی یک لینک خاص و رفتن به پنجره یا زبانه دیگر، محتوای درون لینک مذکور را در یک پنجره کوچک باز شدنی در همان صفحه مشاهده کرده و در صورت نیاز آن را به یک زبانه جدید منتقل کنید. با نصب این افزونه، در کنار تمام لینک‌های موجود در صفحات یک آیکون آبی رنگ نمایان می‌شود که با کلیک روی آن، پنجره کوچکی باز شده و محتوای لینک مذکور را نمایش می‌دهد(شکل‌۲۲).

شکل ۲۲- دیدن مقصد لینک‌ها در همان پنجره مرورگر

حال با حرکت دادن ماوس روی لینک‌های صفحه اصلی یا والد، محتوای لینک‌ها بدون کلیک در این پنجره نمایش داده شده و می‌توانید به سادگی محتوای آن‌ها را در یک زبانه و به‌صورت یک‌جا ببینید. در صورتی که علاقه‌مند باشید تا محتوای پیش نمایش را دقیق‌تر بررسی کنید، می‌توانید با کلیک روی نشان زبانه در این پنجره کوچک، محتوای نمایش داده شده را در یک زبانه اصلی فایرفاکس باز کرده و مورد استفاده قرار دهید. همچنین، امکان انتخاب تم برای پنجره پیش نمایش و همچنین بزرگ‌نمایی و کوچک نمایی نیز در آن وجود دارد. تجربه استفاده از چنین افزونه‌ای واقعاً لذت بخش و تا حدود بسیار زیادی تنبل کننده است. کافی است، یک‌بار پس از استفاده طولانی مدت از این افزونه آن را غیر فعال کنید و ببینید که احساس مرور وب بدون آن، چقدر ناخوشایند است.

۱۳- از ایمیل خود با خبر باشید (WebMail Notifier)

یک افزونه سودمند دیگر که می‌تواند برای استفاده روزمره بسیار سودمند واقع شود، افزونه خبر رسان ایمیل WebMail Notifier است که برای مدیریت ایمیل در سرویس‌های معروفی چون یاهو و جی‌میل استفاده می‌شود. پس از نصب این افزونه، دو آیکون در پنجره مرورگر ایجاد می‌شوند که وظیفه اطلاع رسانی وضعیت اکانت ایمیل‌های شما را بر عهده خواهند داشت. با کلیک راست روی آیکون کوچک پایین و سمت راست فایرفاکس که به شکل پاکت یک نامه است (شکل ۲۳)، منویی برای مدیریت این افزونه باز می‌شود که با انتخاب Options در آن می‌توانید پنجره مدیریت اکانت‌های این افرونه را باز کنید.

شکل ۲۳- آیکون افزونه WebMail Notifier

این پنجره در شکل ۲۴ نشان داده شده است. با وارد کردن اکانت‌های خود در این قسمت، تنظیمات خاص دیگری برای تغییر وجود ندارد و پس از اعمال تغییرات، افزونه به سادگی کار خود را آغاز خواهد کرد. در این افزونه امکان تعریف اکانت‌های Yahoo، Gmail، AOL، Hotmail یا سرویس‌های اختصاصی POP3 یا IMAP نیز وجود دارد. در صورتی که ایمیل جدیدی به شما برسد، علاوه بر این‌که رنگ آیکون این افزونه تغییر خواهد کرد، یک پنجره کوچک نیز در پایین مرورگر، وضعیت رسیدن ایمیل‌های جدید را به همراه تعداد آن‌ها به شما اطلاع خواهد داد. با کلیک روی پاکت نامه، این افزونه سرویس‌های ایمیلی را که ایمیل جدید دارند، در زبانه‌ای جدید باز خواهد کرد تا به مرور محتوای آن و بررسی کردن ایمیل خود بپردازید.

شکل ۲۴- پنجره تنظیمات WebMail Notifier

14- پشتیبان گیری کامل (FEBE)

اکنون که به انتهای این مقاله نزدیک می‌شویم، بهتر است دو افزونه مناسب را برای پشتیبان‌گیری از تغییراتی که در فایرفاکس ایجاد کرده‌اید، معرفی کنیم. افزونه FEBE برای پشتیبان‌گیری از همه چیز در فایرفاکس طراحی و عرضه شده است. با استفاده از این افزونه، می‌توانید از تمام افزونه‌های نصب شده، تاریخچه مرور وب خود، رمزهای ذخیره شده در مرورگر، نشان‌های ذخیره شده و دیگر تنظیمات آن به‌صورت آفلاین یا آنلاین پشتیبان گرفته تا در مواقع مناسب مورد استفاده قرار گیرند. این قابلیت به خصوص در مواقعی که سیستم عامل کامپیوتر خود را عوض می‌کنید بسیار سودمند است و با استفاده از این افزونه، به راحتی می‌توانید فایرفاکس را به حالت سابق خود بازگردانید. همچنین، می‌توانید برای همگام‌سازی فایرفاکس روی دو ماشین نیز از این افزونه استفاده کنید. این افزونه همچنین امکان تنظیم یک برنامه زمان بندی را برای پشتیبان‌گیری در اختیار کاربر می‌گذارد تا عملیات پشتیبان گیری بتواند به‌صورت خودکار و بدون دخالت شما انجام پذیرد.

پس از دانلود و نصب این افزونه، باید تنظیمات مربوط به پشتیبان‌گیری را در آن وارد کرده و سپس اقدام به پشتیبان‌گیری کنید. با مراجعه به منوی Tools>FEBE و انتخاب گزینه FEBE Options به پنجره تنظیمات این افزونه هدایت خواهید شد که نمونه‌ای از آن در شکل ۲۵ نشان داده شده است. در این پنجره می‌توانید نوع پشتیبان‌گیری را از میان گزینه‌های Selective، Full profile، Both و Alternate انتخاب کنید که هر کدام، به طبع اقدام مخصوص به خود را انجام خواهد داد. انتخاب Selective این امکان را فراهم می‌سازد تا از میان موارد قابل پشتیبان‌گیری از جمله نشان‌ها، تاریخچه، کلمات عبور، کوکی‌ها و… موارد دلخواه خود را انتخاب کنید. پیشنهاد من در این زمینه، پشتیبان گیری کامل با استفاده از گزینه Full profile است. پس از تعیین نوع پشتیبان‌گیری، باید یک پوشه برای ذخیره سازی داده‌های پشتیبان را روی سیستم خود تعیین کنید که این امر در قسمت Directories صورت می‌پذیرد. پس از تعیین پوشه ذخیره سازی و پارامترهای دلخواه، به قسمت schedule رفته و برنامه زمان بندی دلخواه خود را برای انجام پشتیبان‌گیری تعیین کنید. انتخاب پشتیبان‌گیری روزانه یا هفتگی به همراه تعیین ذخیره حداکثر سه پوشه پشتیبان در مقصد یک تنظیم بهینه برای استفاده روی این افزونه است. در صورتی که یک اکانت ذخیره سازی روی Cloud در سایت box.net نیز داشته باشید (نسخه شخصی این سرویس رایگان است)، می‌توانید نام کاربری خود را در قسمت box.net وارد کرده و از FEBE بخواهید که فایل‌های پشتیبان گیری شده را به این اکانت شما بارگذاری کند. در این صورت، یک منبع امن و قابل اعتماد برای پشتیبان‌گیری داده‌های خود نیز در اختیار خواهید داشت. استفاده از FEBE را به شما پیشنهاد می‌کنم.

شکل ۲۵- تنظیمات افزونه FEBE

15- همگام باشید (Firefox Sync)

افزونه Firefox sync آخرین پیشنهاد من برای استفاده روی مرورگر فایرفاکس است که امکانات بسیار مناسبی را ارائه می‌دهد. این افزونه که از طرف موزیلا ارائه شده، امکاناتی مشابه FEBE، اما به‌صورت یک خدمات آنلاین و روی کلاود را فراهم می‌سازد. مزیت این سرویس در مقابل FEBE امکان استفاده از پشتیبان‌های آن روی نسخه‌های موبایل فایرفاکس است که یکپارچه سازی بسیار مناسبی را به ارمغان می‌آورد. با این حال، این افزونه توانایی پشتیبان‌گیری از افزونه‌ها به صورت آفلاین را نداشته و تنها می‌تواند از تاریخچه، نشان‌ها، کلمات عبور و تنظیمات کلی فایرفاکس پشتیبان تهیه کرده و بدون دخالت کاربر، دیگر دستگاه‌ها یا مرورگر‌های وی را با یکدیگر همگام سازد. برای استفاده از این سرویس باید یک اکانت بسازید که خود افزونه، با نمایش یک ویزارد مناسب و جمع آوری داده‌های مربوطه، این کار را برای شما تسهیل خواهد کرد. شکل ۲۶ نمایی از این ویزارد را نشان می‌دهد.

شکل ۲۶- ویزارد تنظیمات

در ادامه و پس از کنترل صحت داده‌های وارد شده، فایرفاکس با ارائه یک captcha، انسان بودن شما را کنترل کرده و در پایان، یک کلید منحصر به فرد برای استفاده از همگام سازی در آینده و در دیگر دستگاه‌ها در اختیار شما خواهد گذاشت که باید در نگه‌داری آن دقت کنید (شکل۲۷).

شکل ۲۷ – کلید منحصر به فرد برای Sync

پس از انجام تنظیمات اولیه، این افزونه به‌صورت خودکار داده‌های لازم را به سرور ارسال کرده و دیگر نیازی به دخالت در عملکرد آن وجود ندارد. اکنون می‌توانید در مرورگر فایرفاکس موبایل خود، این افزونه را اضافه کرده و اکانت و کلید انحصاری همگام‌سازی خود را وارد کنید و از همگام بودن همیشگی مرورگرهای دسکتاپ و موبایل خود لذت ببرید. همچنین، اگر به هر دلیلی مجبور به نصب دوباره فایرفاکس شدید، با استفاده از این سرویس می‌توانید به‌جای شروع کردن از صفر، مرورگر خود را به وضعیت قبلی خود بازگردانید. با این حال، افزونه FEBE به دلیل پشتیبان‌گیری از افزونه‌های مرورگر، در این زمینه سودمندتر و استفاده از آن مناسب‌تر است. اما اگر به فکر همگام سازی مرورگر موبایل با دسکتاپ خود هستید، استفاده از Firefox Sync اجتناب ناپذیر است.

منبع : مجله شبکه